Κριτήριο Συνεξέτασης Α΄

 

Α. ΜΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Ο διαδικτυακός διάλογος

 Δεν μπορεί, ασφαλώς, να αμφισβητηθεί ότι ο διάλογος αποτελεί απαραίτητο στοιχείο μιας δημοκρατικής κοινωνίας. Πολύ συχνά, δυστυχώς, παρατηρούνται προβλήματα στη διεξαγωγή του, επειδή οι συνδιαλεγόμενοι δεν τηρούν κάποιους βασικούς κανόνες και προϋποθέσεις, καθώς δε σέβονται πάντα την προσωπικότητα του άλλου ή το δικαίωμά του να εκφράζει ελεύθερα τις απόψεις του. Επιπλέον, παρατηρούνται φαινόμενα ιδεολογικού φανατισμού ή εγωιστικής αντιμετώπισης των πραγμάτων, τα οποία σαφώς δυσχεραίνουν την πραγματοποίηση ενός εποικοδομητικού και γόνιμου διαλόγου.

Γενικά, υπάρχουν σήμερα διάφορα είδη διαλόγου ως προς τους στόχους και τον τρόπο διεξαγωγής του. Έτσι, μεταξύ των άλλων, υπάρχει ο γενικευμένος ή αόριστος διάλογος, στον οποίο γίνεται ανταλλαγή όχι επιχειρημάτων, αλλά γενικόλογων απόψεων που μοιάζουν με «εκθέσεις ιδεών». Άλλη περίπτωση είναι ο λεγόμενος «κοινωνικός διάλογος», στον οποίο συμμετέχουν διάφοροι κοινωνικοί φορείς και ομάδες και πραγματοποιείται με σκοπό την επίλυση διαφόρων κοινωνικών προβλημάτων. Γνωστός, επίσης, σε όλους είναι και ο τηλεοπτικός διάλογος με ευρύτατη επίδραση στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης.

Εξαιτίας, όμως, των τεχνολογικών εξελίξεων, αναδεικνύεται στις μέρες μας ταχύτατα ένα νέο είδος διαλόγου, ο διαδικτυακός. Τα μέσα, μάλιστα, «κοινωνικής δικτύωσης» εξαπλώνονται με ταχύτητα επιδημίας. Στο διαδίκτυο, πάντως, κάποια χαρακτηριστικά του διαλόγου φαίνεται να χάνουν την αξία τους, καθώς τα θέματά τους είναι απεριόριστα, δεν υπάρχει σκοπός ούτε προκαθορισμένο τέλος. Ακόμη και η ταυτότητα των συνομιλητών είναι συνήθως άγνωστη. Ωστόσο, ο διάλογος μέσω του διαδικτύου έχει την αυθεντικότητα του παλιού καφενείου. Ενώ διατηρεί μία μεγάλη «δημοκρατικότητα», δεν υποκρίνεται καθόλου ότι επιλύει εθνικά προβλήματα. Το κακό, όμως, είναι ότι - σε αντίθεση με το καφενείο- ευνοεί την ανωνυμία και κατ’ επέκταση τα ψεύδη και τη συκοφάντηση. Δεν είναι τυχαίο ότι ισχυρές φωνές υψώνονται ήδη για την ανάγκη κάποιου ελέγχου. Εντούτοις, ακόμα κι αν ο έλεγχος αποδειχθεί τεχνικά δυνατός, φοβάμαι ότι θα κάνει τα πράγματα χειρότερα.

 Γ. Γραμματικάκης (2013). Ένας αστρολάβος του Ουρανού και της Ζωής. Κρήτη : Π.Ε.Κ, 214-216 (διασκευή)

 ΘΕΜΑΤΑ

  Α1. Να συντάξετε την περίληψη του κειμένου(περίπου 80 λέξεις).

(μονάδες 15)

 Α2. Να σημειώσετε Σ(ωστό) ή Λ(άθος) για το περιεχόμενο των παρακάτω προτάσεων:

1.       Ο διάλογος αποτελεί βασικό συστατικό μιας δημοκρατούμενης πολιτείας.

2.       Ο «κοινωνικός διάλογος» έχει στόχο να επιλύσει προβλήματα κοινωνικά.

3.       Ο διαδικτυακός διάλογος έχει συνήθως συγκεκριμένο σκοπό και τέλος.

4.       Στον διαδικτυακό διάλογο δεν υπάρχει δημοκρατικότητα.

5.       Ο συντάκτης του κειμένου θεωρεί ότι ο έλεγχος του διαδικτυακού διαλόγου θα επιλύσει όλα τα προβλήματα που ανακύπτουν.

(μονάδες 15)

 

Β1. Με ποιον τρόπο αναπτύσσεται η δεύτερη παράγραφος (Γενικά … κοινής γνώμης) του κειμένου; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

 (μονάδες 10)

 Β2.α. Να γράψετε μία συνώνυμη λέξη για καθεμία από τις λέξεις του κειμένου με την έντονη γραφή, με βάση τη σημασία τους στο κείμενο: απαραίτητο, εποικοδομητικού, διεξαγωγής, εξαπλώνονται, προβλήματα.

(μονάδες 5)

   β. Να δημιουργήσετε μία πρόταση για καθεμιά από τις συνώνυμες λέξεις που επιλέξατε, έτσι ώστε να γίνεται φανερή η σημασία τους. (Μπορείτε να διαφοροποιήσετε τον γραμματικό τύπο, δηλαδή την πτώση, τον αριθμό, το πρόσωπο, το γένος κλπ.).

(μονάδες 5)

Β3.α. Να επισημάνετε πέντε λέξεις ή φράσεις του κειμένου με συνυποδηλωτική χρήση.

(μονάδες 5)

   β. Να εντοπίσετε στην τελευταία παράγραφο 5 διαρθρωτικές λέξεις.

(μονάδες 5)

Γ. Σε εκδήλωση που διοργανώνει το σχολείο σας με θέμα «Ο διάλογος στη σύγχρονη εποχή» να συντάξετε μια ομιλία στην οποία θα εξηγήσετε τους κινδύνους που ελλοχεύουν στο διάλογο που διεξάγεται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.(250 λέξεις)

(μονάδες 40)

Β. ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Οι άρχοντες των σκουπιδιών

«Έλα…έλα…άναψε επιτέλους!» μονολογούσε σφίγγοντας τις γροθιές του, καθώς έβλεπε τον υπολογιστή να ανοίγει.

    Κατόπιν μπήκε στο facebook και στο twitter, ενώ παράλληλα κατέβαζε τα email του, έτσι ώστε να κάνει ανάρτηση στο σκαναρισμένο εξώφυλλο του περιοδικού και τις εσωτερικές σελίδες του. Κι όταν, μετά από πέντε περίπου λεπτά αγωνίας, ανέβασε τις φωτογραφίες του εντύπου στα social networks έγραψε στο status του: «Η έρευνα, στην οποία συμμετείχα επί έξι περίπου χρόνια, δημοσιεύτηκε. Η χαρά μου είναι απίστευτη… Νιώθω πως οι κόποι μου δικαιώθηκαν». Την ίδια πρόταση κόπιαρε σε όλες τις σελίδες και στο τέλος άρχισε να πατά την κατάστασή του. Ο Γιόνας ονειρευόταν πως ακόμα και άγνωστοι φοιτητές ή ενδιαφερόμενοι θα τον έκαναν αμέσως φίλο, θα του έστελναν αιτήματα φιλίας ή θα πάταγαν το «μου αρέσει» στην κατάστασή του. Φαντασιωνόταν δε ότι σωρεία συγχαρητήριων σχολίων θα ακολουθούσε τη δήλωσή του, ενώ αυτός θα ευχαριστούσε ταπεινά.

   Σηκώθηκε αφήνοντας το σακίδιό του στο πάτωμα και, βγάζοντας το μπουφάν του κατευθύνθηκε προς το ψυγείο, πήρε πίτσα και την έβαλε στο φούρνο μικροκυμάτων. Η ματιά του βρισκόταν συνέχεια στον υπολογιστή του, μήπως δει το  σχόλιο να ξεπροβάλλει. Ο Γιόνας περνούσε τις περισσότερες ελεύθερες ώρες του στο facebook και στο twitter, αναζητώντας – απεγνωσμένα ίσως- την κοινωνική επαφή που δεν είχε στη σχολή, τη φιλία που δεν είχε αναπτύξει με κανέναν από τους συμφοιτητές του ή τους υπόλοιπους μεταπτυχιακούς, και -γιατί όχι;- τον έρωτα. Αντί γι’αυτό, όλοι οι «φίλοι» και γνωστοί του στα κοινωνικά δίκτυα – και σίγουρα δεν ήταν λίγοι αυτοί – ήταν άλλοι επιστήμονες, οι πιο πολλοί ανταγωνιστές του, που προσπαθούσαν να κερδίσουν την εύνοια των καθηγητών, που πρόβαλλαν συνέχεια τα «κατορθώματα» τους στο Ίντερνετ, διαφημίζοντας τον εαυτό τους, που δεν αντάλλασσαν ούτε ένα χαιρετισμό όταν συναντιόνταν στο πανεπιστήμιο, που ζήλευε ο ένας τον άλλο ….

    Πήρε τη ζεστή πίτσα και κάθισε μπροστά στον υπολογιστή. Κανένα σχόλιο δεν είχε εμφανιστεί στην οθόνη. Ακόμα και η ανάρτηση που είχε κάνει προηγουμένως του φαινόταν τώρα μίζερη. Η ζέση που είχε πιο πριν, όταν μπήκε στο διαμέρισμά του, είχε πέσει κατακόρυφα. Αυτό που νόμιζε ως έργο ζωής δεν ενδιέφερε τελικά κανέναν άλλο εκτός από τον ίδιο … Απογοητεύτηκε.

    Ξανακοίταξε με επιμονή την οθόνη. Τα αιτήματα φιλίας που είχε στείλει σε αρκετούς γνωστούς και γνωστές από το πανεπιστήμιο έμεναν αναπάντητα, κανείς δεν τον αποδεχόταν ως φίλο, εκτός από τα «τσιράκια» των υπόλοιπων καθηγητών ή από τους φοιτητές που έκαναν εργασία υπό την επίβλεψή του. Αλλά ούτε κι αυτοί του ευχήθηκαν συγχαρητήρια. Ίσως βρίσκονταν σε κάποια μπιραρία και γλένταγαν, ίσως δεν είχαν τσεκάρει το status του επιβλέποντός τους, ίσως …

   Έσπρωξε βαριεστημένα το πιάτο με την πίτσα από μπροστά του. Σηκώθηκε κι έβγαλε από το σακίδιο μια μπίρα που είχε πάρει για να γιορτάσει τη μέρα. Την άνοιξε και την ήπιε σχεδόν μονορούφι. Δεν ήταν καθόλου μαθημένος στο ποτό, ό τι κι αν ήταν αυτό, ακόμα και μια απλή μπίρα, και άρχισε να ζαλίζεται κάπως. Τα μάτια του βάραιναν. Έσπρωξε κάποια αντικείμενα στο πλάι του γραφείου και έβαλε το χέρι του για να αποκοιμηθεί λίγο.

   Έτσι, δεν είδε το πρώτο like που έγινε στην κατάστασή του …

Βασίλης Παπαθεοδώρου

 

 

ΑΣΚΉΣΕΙΣ

Α1. Να σχολιάσετε τον χώρο και τα πρόσωπα του αποσπάσματος.

15 μονάδες

Α2. Να εντοπίσετε τον χρόνο της αφήγησης.

15 μονάδες

Β1. Να αναφέρετε τις αφηγηματικές τεχνικές που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας.

10 μονάδες

Β2. Να εντοπίσετε τουλάχιστον 3 σημεία όπου ο συγγραφέας χρησιμοποιεί μεταφορές. Ποια είναι η λειτουργία τους;

10 μονάδες

Β3. Να σχολιάσετε τη χρήση των σημείων στίξης στο παρακάτω απόσπασμα :

« Αντί γι’αυτό, όλοι οι «φίλοι» και γνωστοί του στα κοινωνικά δίκτυα – και σίγουρα δεν ήταν λίγοι αυτοί – ήταν άλλοι επιστήμονες, οι πιο πολλοί ανταγωνιστές του, που προσπαθούσαν να κερδίσουν την εύνοια των καθηγητών, που πρόβαλλαν συνέχεια τα «κατορθώματα» τους στο Ίντερνετ, διαφημίζοντας τον εαυτό τους, που δεν αντάλλασσαν ούτε ένα χαιρετισμό όταν συναντιόνταν στο πανεπιστήμιο, που ζήλευε ο ένας τον άλλο ….»

Γ. Ο ήρωας του αποσπάσματος αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα. Πιστεύετε ότι το ίδιο πρόβλημα αντιμετωπίζουν αρκετοί νέοι σήμερα; Να καταγράψετε τις σκέψεις σας σε μια παράγραφο 100-120 λέξεων.

40 μονάδες